U susret velikoj međunarodnoj planinarskoj manifestaciji: RUJ - 1706 SNOVA

U subotu, 17. juna na planini Ruj, na granici Srbije i Bugarske, održaće se osmi međunarodni uspon i susret planinara iz dve zemlje na najvišem istoimenom vrhu, visokom 1706 metara. Sa srpske strane, ovu manifestaciju organizuju Planinarski klub „Ruj 1706“ iz Babušnice i Turistička organizacija opštine Babušnica, dok sa bugarske strane, za organizaciju i logistiku brine opština Trn. Planinarski savez Srbije, akciju je uvrstio u red najznačajnijih, i dodelio joj status „Republičke planinarske akcije“.

Simbolično, slogan ovogodišnje manifestacije je „Ruj – 1706 snova“, zato što se po prvi put za ovih osam godina, međunarodni uspon na Ruj održava 17. juna (17.06.), a vrh Ruj je visok tačno 1706 metara. Najzad, ako se uzme u obzir ogroman društveni značaj uspona na Ruj, koji znatno prevazilazi oblast sporta, dolazi se do 1706 snova koje meštani Babušnice i Trna, Srbije i Bugarske, zajedno sanjaju otvorenih očiju, snova koji nas vode do bolje budućnosti, razvitka, blagostanja, sreće, boljeg života.

Međunarodni uspon na Ruj bio je pravi pokretač velikih događaja na jugu Srbije i u susednoj Bugarskoj. Po modelu međunarodnog uspona na Ruj, u mnogim lokalnim samoupravama na jugu Srbije pokrenute su manifestacije susreta planinara (međunarodni vlasinski uspon, međunarodni uspon na Crnook kod Bosilegrada, međunarodni uspon na Radan planinu, dan planinarske slobode i dostojanstva u selu Vrmdža kod Sokobanje, uspon od Sokobanje do Oštre čuke – „1 vrh, 2 planine“, zaplanjski uspon, akcija „Planine Aleksinačke kotline“). Po prvi put u istoriji, u pojedinim opštinama osnovani su i planinarski klubovi. Sve ovo itekako utiče na poboljšanje položaja opština sa juga Srbije kod konkurisanja za sredstava za programe kod ministarstava Vlade Srbije ili iz fondova Evropske unije.

Opština Babušnica preporodila zahvaljujući usponu na Ruj. Ubrzo je pokrenuta još jedna velika manifestacija – „Vurdijada“, a opštini su odobrena znatna sredstva za razvoj infrastrukture i turističke infrastrukture. Babušnica postaje prepoznatljiva po velikim međunarodnim manifestacijama, a to sve privlači posetioce, sportiste, turiste i investitore u Lužničku kotlinu.

„Za osmi uspon na Ruj, sve je spremno, organizatori, njihovi aktivisti, saradnici i prijatelji iz drugih sredina godinama unazad su uigrani i tačno se zna zaduženje svakog člana tima“, kaže mr Milan Stamenković, direktor Turističke organizacije opštine Babušnica i dodaje:

„Obezbeđena su znatna finansijska sredstava da svaki aspekt jedne ovako velike manifestacije bude zadovoljen. Planinari iz Planinarskog kluba „Ruj 1706“ iz Babušnice i Planinarskog društva „Preslap“ iz Niša izvršili su detaljnu proveru predviđene staze uspona na Ruj i izvršili njeno završno sređivanje. Ove godine i nije bilo potrebno mnogo dorađivati stazu, jer je najteži posao na njenom uređivanju ipak odrađen pre 2 godine, a sada se rade samo planinarske finese. Zahvaljujem se od srca našim planinarima na njihovoj posvećenosti“, kaže mr Stamenković.

I zaista, staza je savršeno obeležena, planinarske oznake su prilično guste, a na svim važnim skretanjima postavljene su i table sa putokazima. Uspon na srpske strane počeće i završiti se u selu Rakita, na 770 m nadmorske visine, a ukupna dužina kružne staze je 18 km. Prijavljivanje učesnika i otvaranje akcije je između 09:00-09:30 časova, a uspon kreće u 09:30 časova. Za dva sata hoda učesnici će izaći na vrh Rakitski kamen ili Vetren, visok 1456 m, koji se nalazi na srpsko-bugarskoj granici, i izuzetno je atraktivan po svom obliku. Do njega se penje sa graničnog patrolnog puta, a zadnja deonica je nešto strmija. Sa Rakitskog kamena, učesnici se spuštaju nazad na granični put i njime odlaze sve do podnožja vrha Ruj, u ataru sela Vuči Del. Završni uspon na Ruj odvija se po čistini, i posle četiri do četiri i po sata od polaska iz Rakite, planinari će izaći na sam Ruj.

U isto vreme, planinari sa bugarske strane Ruja izlaze na vrh, a njihova staza vodi iz sela Zabel u opštini Trn, i sasvim je lagana, uz to i odlično obeležena. Uz saglasnost pogranične policije, druženje planinara iz dveju država na graničnom vrhu Ruj, potrajaće do 15:30 časova po srednjeevropskom vremenu (16:30 po bugarskom), posle čega sledi silazak sa planine.

Sa srpske strane Ruja, silazak se odvija preko sela Vuči Del, do Rakite, gde će biti upriličen bogat i raznovrsta program. Organizatori pripremaju besplatan obrok – planinarski pasulj, čorbu od pečuraka i neizbežnu lužničku vurdu, zatim sledi veselje uz trubače i dodela zahvalnica i priznanja.

Počev od 2013. godine, uspon na Ruj, sa srpske strane, obezbeđuju i pripadnici Gorske službe spasavanja, i uz vodiče organizatora, očekuje se da sve protekne apsolutno bezbedno. Zbog velikog značaja uspona na Ruj, u selo Rakita doći ćei visoka delegacija Planinarskog saveza Srbije. Podsetimo, prošle godine je uspon na Ruj predstavljao Srbiju na manifestaciji „Eurorando – Energija“, najveći planinarsko-pašečki događaj u Evropi, u organizaciji Evropske pešačke asocijacije.

Zanimljivo je istaći da će se u Rakiti, dok se glavnina planinara nalazi u višim delovima planine, odigrati i šahovski turnir, kao prateći deo ove velike manifestacije. Selo Rakita, centar dešavanja na ovoj manifestaciji sa srpske strane Ruja, zadnjih stotinak godina proživelo je burnu i zanimljivu istoriju. Između dva svetska rata, u selu Rakita otvoren je rudnik kamenog uglja „Jerma“, čija je ruda po kvalitetu bila druga u Evropi. Dvadesetih godina prošlog veka, Rakita je imala preko 1500 stanovnika, osmogodišnju školu i bioskop, onda kada ni okružno središte Pirot nije imalo bioskop. Danas je nekadašnja zgrada bioskopa – seoski dom u Rakiti.

U selu Rakita snimljen je prvi igrani film u istoriji jugoslovenske kinematografije – „Rudareva sreća“, 1929. godine, koji je emitovan upravo u Rakiti, 2015. godine, u okviru festivala „Ruj Fest“, koji je bio prateći deo tadašnje manifestacije „Šesti međunarodni uspon na Ruj“. Godine 1962. blagostanje sela Rakite naglo je prekinuto nerazumnom odlukom da se zatvori rudnik „Jerma“, iako je rude bilo za još stotinak godina, i to po tadašnjim istraživanjima. Ubrzo je uklonjena i pruga uskog koloseka Sukovo-Rakita, i izrađen put koji danas vodi kroz kanjon reke Jerme između Greben i Vlaške planine.

Eksponat iz slavnih vremena sela Rakita je i lokomotiva „Baba Milka“, koja je restaurirana 2010. godine i sada je postavljena ispred upravne zgrade „Železnica Srbije“ u Nišu. „Baba Milka“ je vukla kompozicije u rudniku u Rakiti, na pravcu Rakita-Sukovо i obratno, od 1922 .godine, do 1962. godine, a inače je u bivšu državu došla kao ratna odšteta Nemačke, gde je i proizvedena 1911. godine. U svim scenama filma „Rudareva sreća“, kompozicije vozova vuče popularna „Baba Milka“.