Još se nismo odmorili od Novogodišnjih i Božićnih praznika, a širom Srbije proslavljena je Nova godina po Julijanskom kalendaru na trgovima, u restoranima i u krugu porodice i prijatelja. Julijanska Nova godina, koja se u Srbiji najčešće naziva – Srpska Nova godina, a kod ostalih Stara ili Pravoslavna Nova godina, je praznik koji se slavi 14. januara po gregorijanskom kalendaru. Tog datuma je 1. januar po julijanskom kalendaru
Iako nije zvanična Nova godina, ona se rado slavi u balkanskim zemljama – Srbiji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini, Makedoniji, ali i u Rusiji, Belorusiji i Ukrajini i drugim bivšim sovjetskim republikama. Tradicija obeležavanja Julijanske Nove godine postoji i u nekim nemačkim kantonima, Švajcarskoj, Škotskoj i drugim zemljama.
Većina hrišćana preuzela reformisani kalendar koji je uveo papa Gregorije, kada je 4. oktobar 1582. godine proglašen za 15. oktobar, da bi se smanjila razlika u kašnjenju Julijanske godine za astronomskim merenjima.
U posleratnom periodu u tadašnjoj Jugoslaviji, Pravoslavna Nova godina je dugo godina bila zabranjena, a počela je zvanično da se slavi devedesetih godina prošlog veka. Običaj je da se na trpezu iznose glava pečenice i plećka sačuvana od Božića, pola česnice, Božićna sveća i slama.
14. januara je i Obrezanje Gospodnje, veliki praznik poznatiji kao Sveti Vasilije Veliki, koji pravoslavni vernici obeležavaju u čast obrezanja Gospoda Isusa Hrista, odnosno, “Stavljanja ovozemaljskog i ljudskog pečata na sina Božijeg”. Praznik je nazvan još i Vasilica ili Vasuljica.
Crkvene knjige govore da je Sveti Vasilije rođen u Kapadokiji 329. godine, u vreme cara Konstantina. Zvali su ga pčelom Hristove crkve, koja vernicima nosi med i žaokom bode jeretike. Velikim znanjem i obrazovanjem ovaj svetac je zadužio pravoslavlje. Mnoge porodice Svetog Vasiliju slave kao imendan ili krsnu slavu. Prema predanju, Sveti Vasilije je dao torbu Romima i uputio ih u svet, pa zato ovaj praznik slave i mnogi pripadnici romske nacionalnosti.
Pripremio P. Videnov
Foto: Petar Videnov
