Afrička kuga svinja na pragu

Afrička kuga svinja je sve bliža teritoriji R.Srbije, dijagnostikovana je u našem okruženju, a nadležni ukazuju na mere koje treba da se preduzmu.

Ovo oboljenje se kod svinja može prepoznati po znacima koji nalikuju svinjskoj kugi. Najčešće se manifestuje visokom smrtnošću posle kratke faze sa povišenom temperaturom. Svinje postaju depresivne, prestaju da jedu i grupišu se, a u brzom toku bolesti mogu uginuti pre pojave kliničkih simptoma bolesti. Životinje koje prežive više od jednog dana teško dišu, teško se kreću i teturaju, javlјa se crvenilo kože, naročitou području stomaka i nogama. Bolest se javlјa kod svinja svih starosnih kategorija. Klinički simptomi javlјaju se u proseku 5-15 dana nakon infekcije virusom. Ovo virusno oboljenje je izuzetno zaraznog karaktera. Iako se ulažu velika finansijska sredstva u pronalazak vakcine protiv svinjske kuge, ne postoji registrovana vakcina (za razliku od svinjske kuge za koju se sprovodi program vakcinacije). Od ovog oboljenja ne oboljevaju ljudi, kao ni druge vrste osim domaće i divlje svinje za koju se smatra da je jedan od glavnih faktora prenošenja. Prenosi se direktnim kontaktom, ili preko zaražene hrane (kobasice ili drugo termički neobrađeno svinjsko meso od životinja koje su bile zaražene), vozilima, odećom, kao i određenim vrstama krpelja. Virus je raltivno postojan na niskim temperaturama tako da može i do tri meseca da se održi u zamrznutom mesu.

Afrička svinjska kuga je endemski prisutna na području Afrike, u Evropi je prvi put zvanično zabeležna 1960. godine, a iskorenjivanje ovog virusnog oboljenja na području Evrope je trajalo sve do 1995. godine (Španija), pri čemu je afrička svinjska kuga opstala jedino na ostrvu Sardinija. Danas je zabeležena, osim u državama koje nas okružuju (Rumunija, Bugarska, Mađarska), i u Ukraijini, Estoniji, Litvaniji, Letoniji, Češkoj, Poljskoj, Italiji i Belgiji.

Na internet prezentaciji Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede objavljena su uputstva za vlasnike svinja, lovce, kao i veterinare, a isto Ministarstvo je 1. februara tekuće godine donelo Naredbu o preduzimanju mera za sprečavanje unošenja, pojave otkrivanja, širenja, suzbijanja i iskorenjivanja zarazne bolesti Afričke kuge svinja. Ovim merama zabranjen je uvoz svinja i svinjskog mesa iz država u kojima je prisutna Afrička svinjska kuga, a pooštrene su i kontrole na carini i preporučene mere zaštite na farmama i u lovištima.

Nažalost, u slučaju pojave ovog oboljenja na gazdinstvu, životinje se ne leče, primenjuje se tzv. “stamping out” metoda, sve životinje sa znacima oboljenja i sumnjive na postojanje oboljenja se ubijaju i neškodljivo uklanjaju. Tako je samo u Rumuniji do septembra prošle godine ubijeno preko 140.000 domaćih svinja kako bi se sprečilo dalje širenje oboljenja. Pojava ovog oboljenja uticala bi na još veću krizu u svinjarskoj proizvodnji Srbije i onemogućila bi i onako ograničeni izvoz svinjskog mesa.
Smatra se da je najveći rizik od afričke svinjske kuga upravo na malim gazdinstvima, sa manjim brojem svinja, s obzirom da velike farme imaju visok nivo zaštite.

Na teritoriji opštine Dimitrovgrad, po zvaničnim podacima Veterinarske ambulante u Dimitrovgradu, registrovano je 782 domaćih svinja u periodu do novembra 2018. godina. Zanimljivo je napomenuti da je npr. 1992.godine na istoj teritoriji bilo registrovano skoro 4000 svinja.

Kritičan moment u sprečavanju širenja ovog oboljenja su divlje svinje, što otežava borbu s obzirom na ograničene mogućnosti kontrole kretanja ovih životinja. Povoljna okolnost je to što sa mađarske strane postoji ograda koja je podignuta od strane mađarske vlade tokom migrantske krize, te takva prepreka otežava prelazak divljih svinja iz Mađarske, ali to ne važi za granična područja sa Bugarskom i Rumunijom.

Populacija divljih svinja, koja ima veliku ulogu u daljem širenju Afričke svinjske kuge je oko 400 grla na području lovišta opštine Dimitrovgrad, po proceni Lovačkog društva u Dimitrovgrad. Veterinarskoj ambulanti su tokom 2018. godine predati na analizu uzorci 180 odstreljenih divljih svinja, međutim, broj odstreljenih divljih svinja je verovatno veći, iako je u 2018. registrovano 118 odstreljenih svinja od strane Lovačkog društva u Dimitrovgradu.

Poseban rizik postoji na gazdinstvima gde se svinje uzgajaju slobodno, u ekstenzivnim ili poluekstenzivnim uslovima gde je moguć kontakt sa divljim svinjama.

U Bugarskoj je prvi i jedini do sada slučaj Afričke svinjske kuge zabeležen 31.avgusta 2018. godine, a kod divljih svinja početkom septembra iste godine, na granici između Bugarske i Rumunije.

 Sergej Ivanov