U Domu omladine Beograda 17. januara održana je tribina pod nazivom „Tri palme na Golom otoku sreće – rezolucija Informbiroa i jugoslovenski strip“. Ova tribina je deo ciklusa okruglih stolova „Sred četkica, bajoneta…“ koji se održava jednom mesečno od februara 2016. godine. Glavna tema ciklusa je angažman strip autora tokom važnih istorijskih događaja i često dramatičnim posledicama koje su ovi događaji imali na živote autora i njihovih porodica. Moderator i urednik ciklusa je Zoran Stefanović, strip scenarista, pisac i istoričar pop-kulture, a seriju tribina organizuje Udruženje stripskih umetnika Srbije u saradnji sa Domom omladine Beograda.
Nakon devete tribine u ciklusu održane u decembru koja je bila posvećena velikanu jugoslovenskog stripa Aleksandru Heclu, čime je obeleženo devedeset godina od rođenja maestra, u novoj godini su ponovo u centru pažnje teže političke teme. Ovog puta su gosti domaćina Zorana Stefanovića bili su Slobodan Ivkov, istoričar umetnosti i strip autor i dr Aleksandar Raković, istoričar. Tema tribine bila je „Rezolucija Informbiroa i strip“.
Raković je upoznao učesnike tribine sa istorijskim okolnostima druge polovine 40-tih i 50-tih godina kada se Titova Jugoslavija udaljavala od Staljinovog istočnog bloka i prikriveno prelazila pod okrilje NATO-a. To se najviše ogledalo u popularnoj kulturi, posebno u odnosu prema džezu i stripu koji su posle rata zabranjivani, da bi se nakon razlaza sa Staljinom ponovo afirmisali. Posledica ovog munjevitog raskida je Goli otok na kome je stradao ogroman broj nevinih ljudi, koji su tamo završili zbog svojih političkih uverenja ili se nisu brzo snašli u naglim promenama kursa tadašnje države, istakao je Raković.
Slobodan Ivkov je govorio o ličnoj i porodičnoj drami jednog od najvećih jugoslovenskih strip autora čika Đorđa Lobačeva. Lobačev (kršteno ime Jurij) je strip autor ruskog porekla koji je naveći broj svojih radova objavljivao pre Drugog svetskog rata u Beogradu i smatra se jednim od pionira domaćeg stripa. U vreme Informbiroa kao sovjetski građanin, Lobačev je proteran u Rumuniju, a njegovi originali su izgubljeni (nadamo se ne zauvek).
Među slikarima koji su stradali na Golom otoku bili su Metodi Meta Petrov i njegov brat Ivan, rodom iz Caribroda, današnjeg Dimitrovgrada. Metodi je uhapšen 1952. godine kada i njegov brat Ivan, a oslobođen je tek 1957. godine.
Tokom tribine beogradska publika je ukratko upoznata sa likom i delom Mete Petrova. Pomenuto je da je Meto rođen 1920. godine, da je studirao Likovnu akademiju u Beogradu koju nije zavrsio zbog početka Drugog svetskog rata. Dugo se smatralo da je prvi Metin strip bio „Nemoj ga ubiti Georg“ koji je izlazio u sofijskom listu „Večer“ 1942. godine. Krajem 2015. godine zahvaljujući Marjanu Milanovu, strip aktivisti i autoru Virtuelnog muzeju Caribrod, došlo do saznanja da postiji još stariji Metin strip iz avgusta 1941. godine. Strip se zvao „Vrati se Pedro“ i izlazio je u nastavcima (ukupno 8 tabli) u časopisu „Svet u slikama“, a po žanru je bio vestern romansa.
Metodi je živeo i stvarao u Sofiji (najmanje istražen period), Skoplju i Dimitrovgradu. Najveći deo njegovog opusa vezan je za Dimitrovgrad i za njegov rad u novinama „Bratstvo“ i dečjem listu „Drugarče“. Procenjuje se da je za „Drugarče“ uradio oko 130 stripova. Svi ovi stripovi su bili na bugarskom jeziku što je glavni razlog da Metin zavidan stripski opus nije dovoljno poznat čitaocima širom zemlje, dok su u Dimirovgradu njegovi junaci imali veliku polularnost kod mlađih i starijih čitalaca. U stripu je najpoznatiji po svom beskrajno šarmantnom i dopadljivom junaku Baj Onziju čije su dogodovštine objavljivane u „Bratstvu“ sve do Metine smrti 1995. godine (čitavih 35 godina).
Za Baj Onzija bi se moglo reći da je bio Metin alter ego. Pored bavljenja stripom Metodi je bio vrsni karikaturista, ilustrator, slikar, scenograf… Među karikaturistima je njegov rad bio poznatiji, sarađivao je sa satiričnim listovima širom Jugoslavije i bio dobitnik brojnih nagrada, kako u zemlji tako i inostranstvu.
Beogradska publika je upoznata sa dva izdanja koja su objedinjavala jedan deo Metinog stvaralaštva. Prva knjiga je objavljena 2008. godine i obuhvata najbolje Metine karikature. Druga knjiga „Izabrani stripovi Mete Petrova“ je iz 2009. godine i obuhvata neke od njegovih stripova objavljenih u dečjem listu „Drugarče“. Ovu knjigu je priredio jedan od najboljih poznavalaca Metinog stripskog opusa Branislav Miltojević.
Gost tribine u beogradskom Domu omladine bio je i čuveni karikaturista i ilustrator Jugoslav Vlahović. On je pričao o tome kako je kao dečak išao u posetu svome ocu koji je bio na Golom otoku i kako se njegov otac tamo družio sa karikaturistom za koga bi moglo da se ispostavi da je bio Metodi Petrov.
Tokom večeri prikazani su inserti iz dokumentarnog filma o Metodi Petrovu „Istine o čoveku i životu“ iz 2016. godine, koji je režirao Petar Videnov, dok je producent filma Ivica Ivanov iz dimitrovgradske producentske kuće Positive Production.
Branko Botić
Foto: Tihomir Jovanović, USUS
