U Beogradu otvorena izložba Gorice Ljubenov „Tradicionalno arhitektonsko nasleđe u regionu Stare planine“

U Galeriji nauke i tehnike SANU u Beogradu sinoć je otvorena izložba pod nazivom „Tradicionalno arhitektonsko nasleđe u regionu Stare planine“, čiji je autor dr Gorica Ljubenov.

Reč je o postavci koja ima za cilj da predstavi nasleđe narodnog graditeljstva u staroplaninskim krajevima, i tačnije u selima pirotske strane od lokaliteta Babin Zub do Dimitrovgrada, nastajalo krajem 19. i početkom 20. veka. Izožbeni materijal rezultat je istraživanja u ukupno 37 sela, a posetioce upoznaje sa tradicionalnim elementima na kućama, koji su izgubili svoju funkciju u savremenom graditeljstvu i načinu života. Primeri retkih sačuvanih kuća svedočanstvo su bogate riznice graditeljskog fonda, ali i načina života i potreba žitelja staroplaninskog kraja.

Osnovna ideja izložbe jeste da se prezentujе lepota i bogatstvo oblika arhitektonskog nasleđa Stare planine, te da se putem zapisa i snimaka ova arhitektura sačuva od zaborava. Takođe, cilj postavke je i da skrene pažnju na veoma loše stanje kada je u pitanju očuvanost narodnog graditeljstva iz ovog perioda i ovih predela.

Izložbu je podržalo i odeljenje likovne i muzičke umetnosti SANU, kao i akademik Milan Lojanica, koji je i recenzent izložbe.

Prema njegovim rečima, ova postavka je od velikog naučnog, kulturnog, ali i šireg društvenog značaja, otkrivajući nam malo poznate, pa i do sada potpuno nepoznate podatke i dokumente koji svedoče o razvoju ljudskih staništa na ovim prostorima. Kako naglašava, izložba donosi “jedan segment graditeljskog nasleđa – deo kulturnog bogatstva naroda Srbije koji do sada na ovako sistematičan i iscrpan način nije bio dovoljno istražen i uverljivo prikazan”.

“Poseban značaj rada dr Gorice Ljubenov je što on dolazi u momentu kada je očuvanost ovog građevinskog fonda u veoma lošem stanju i kada se, zbog sve intenzivnije pa i potpune migracije stanovništva sa ovih prostora u gradove, iz godine u godinu proces njegove erozije sve više ubrzava sve do trenutka kada kamera istraživača beleži poslednje dane tih građevina, pre definitivnog njihovog dramatičnog urušavanja i potpunog zatiranja”, ističe Lojanica.

Izložba „Tradicionalno arhitektonsko nasleđe u regionu Stare planine“ biće otvorena do 14. aprila 2018. godine.

---

Gorica Ljubenov rođena je 1967. godine u Peći. Diplomirala je 1991. godine na Građevinsko-arhitektonskom fakultetu u Prištini, odsek Arhitektura. Magistrirala 2001. godine na Fakultetu primenjenih umetnosti u Beogradu, smer Unutrašnja arhitektura. Doktorirala 2015. godine na Arhitektonskom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Kruna njenog stvaralačkog rada je polje tradicionalne arhitekture, a arhitekturom Stare planine pasionirano se bavi već desetak godina unazad.

Za Dimitrovgrad je vezana porodično – njen suprug je po ocu poreklom iz sela Visočki Odorovci, a u dimitrovgradskoj galeriji “Metodi Meta Petrov” u toku prethodne godine predstavila je i izložbu posvećenu tradicionalnoj narodnoj arhitekturi u staroplaninskom regionu.

---

D. Jelenkov

Foto: Ljiljana Zarkov Stamatović