Pravoslavni vernici koji se pridržavaju Julijanskog kalendara obeležavaju praznik posvećen Kozmi i Damjanu, u narodu poznat kao Vračevi ili Vrači.
Sveti Kozma i Damjan bili su braća, rodom iz Rima, koji su čitav život posvetili pomaganju i lečenju drugih. Svojim čudima učinili su da mnogi poveruju u Boga i Isusa Hrista i tako su širili hrišćanstvo. Predanje kaže da su ovi sveci pomagali i lečili bolesne ne tražeći ništa zauzvrat, zbog čega su nazvani Besrebrenici i čudotvorci, te se smatraju zaštitnicima lekarske profesije.
Svetitelji Kozma i Damjan predstavljaju se na ikonama i freskama u srednjovekovnoj odeći, s kovčežićima u kojima su nosili lekove. Jedna od najpoznatijih fresaka sa njihovim likom nalazi se u Pećkoj patrijaršiji na Kosovu i Metohiji.
Vračevi se obeležavaju s uverenjem da će Bog sačuvati ljude od bolesti i održati ih zdrave i sposobne za rad tokom cele godine, a slave se i kao zaštita od udara groma.
Po narodnom verovanju današnji praznik je dobar za molitvu za ozdravljenje.
Posebno praznik obeležavaju lekari i medicinski radnici kao svoju slavu, a kao svoje krsno ime Srpsko lekarsko društvo.
Prema kanonu Srpske pravoslavne crkve, svetitelji Kozma i Damjan slave se dva puta godišnje – 14. jula kada je preminuo Kozma i 14. novembra na dan Damjanovog upokojenja.
Pripremio: P. Videnov
Foto: Stefan Pavić
