Mudrost i promišljenost vode nas ka planinskim vrhovima, u zdravlju i sigurnosti, mudrost i promišljenost, mnogo pre negoli telesna snaga, i zato valja pozdraviti odluku vodičkog tima Hrvatskog planinarskog društva “Bjelašnica 1923” Sarajevo i Planinarskog društva “Železničar” Beograd, da na nadmorskoj visini od oko 1800 metara, obustave dalje kretanje ka najvišem vrhu planine Bjelašnice (2067 m), tokom 33. memorijalnog uspona na Bjelašnicu, 27.novembra. Usled izrazito nepovoljnih vremenskih uslova – olujnih udara vetra i velike hladnoće, koji su se sa visinom još i pojačavali, i loše vidljivosti, naravno da je postalo isuviše opasno, a i besmisleno ići dalje do vrha Bjelašnice, jedino je preostalo spustiti se, izbaviti se iz nevremena. Snažan apel za odustankom od daljeg uputili su i pripadnici Gorske službe spasavanja opštine Novi grad Sarajevo.
Bjelašnica je „spustila rampu“ za pristup njenom najvišem vrhu, Bjelašnica je zaustavila planinare u njihovom usponu na planinski vrh, ali je Bjelašnica ovime dodatno osnažila planinare kao racionalna bića.
Tradicionalno se memorijalni uspon na Bjelašnicu održava krajem novembra ili početkom decembra, u čast sedmorici dečaka iz Beograda – Zemuna i Sarajeva, mladih planinara, koji su 1962. godine stradali u blizini vrha Bjelašnice.
Sedmorica dečaka: Zoran Ivanišin (19), Slobodan Vujinac (18), Nikola Kožuh (16), Aleksandar Krnješevac (15), Anđelko Sabo Pešić (15) iz Beograda (Zemuna) i Siniša (18) i Zoran Tvorić (16) iz Sarajeva, smrtno su stradali 2. decembra 1962. godine, iako su bili prilično blizu meterorološkoj stanici na vrhu. Polarna hladnoća i olujni vetar zauvek su ugasili ove mlade živote.
Ovu manifestaciju organizuju Hrvatsko planinarsko društvo “Bjelašnica 1923” Sarajevo i Planinarsko društvo “Železničar” Beograd. Uspon se odvija trasom od skijališta Babin do, na nadmorskoj visini od oko 1300 metara, preko prevoja Štinji do, na oko 1500 metara, i dalje otvorenim delom Bjelašnice, preko “kuće spasa”, pored tri trafo stanice, od kojih je zadnja u nizu na samo tristotinak metara od vrha – i tako sve do vrha na 2067 metara nadmorske visine, na kome je još 1894. godine izgrađena meteorološka stanica, i pored koje je nekada bila velika skijaška kuća i startno mesto za vožnju spusta u muškoj konkurenciji, za 14. zimske Olimpijske igre 1984. godine. Malo dalje, jugozapadno od vrha je i spomenik stradaloj sedmorici mladih planinara.
Bjelašnica je planina koja razdvaja geografsku oblast Bosne od geografske oblasti Hercegovine, a na njenom vrhu susreću se tople vazdušne struje, koje uz reku Neretvu dolaze sa Jadranskog mora, sa hladnim kontinentalnim strujama sa Dinarskog planinskog masiva, te je područje Bjelašnice, na tridesetak kilometara jugozapadno od Sarajeva, veoma surovo, negostoljubivo. Ovde se sneg zadržava i po šest meseci, a Bjelašnica nikada nije bila previše naseljena, niti važni putevi idu preko nje – sve zbog nepovoljne klime na ovoj planini.
Na 33. memorijalnom usponu na Bjelašnicu, učestvovalo je 55-oro planinarki i planinara iz Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Srbije. Planinarsko društvo “Preslap” je za planinarke i planinare sa juga Srbije, organizovalo odlazak na ovu akciju, i u našoj družini bilo je 26-oro učesnika iz Niša i Leskovca. Vodičkom timu akcije priključeni su bili Miroslav Dokman i Petar Ratković.
Neobično za ovo doba godine, na skijalištu Babin do nije bilo snega, već je padala kiša. Prema vrhu Bjelašnice, snega je bilo, ali ne previše dubokog. Ono što je u početku smetalo, jeste blato na stazi prema Štinjem dolu, uobičajeno se ovde planinari probijaju kroz dubok sneg. Od Štinjeg dola do mesta odustanka, sneg je bio dubok jedva desetak centimetara, što je takođa mala dubina za Bjelašnicu, za kraj novembra meseca, ali su vetar, vlaga i vejavica učinili da uspon nije moguće bezbedno izvesti. Na Štinjem dolu, odustalo je 16-oro učesnika, a kod druge trafostanice, uspon je zvanično obustavljen.
Dvoje glavnih vodiča, g. Admir Ibričić i g-đa Jelena Prodanović, odlučili su da se dalje ne ide ka vrhu i na ovoj odluci im valja odati priznanje. Ostavljena je bila mogućnost da samo vodiči, simbolično, pokušaju da se probiju do vrha i spomenika i da polože cveće i odaju počast stradaloj deci. Uz Admira Ibričića i Jelenu Prodanović, nastavili su i g. Slavo Bašić i g-đa Lucijana Skočibušić-Gudelj iz Hrvatske, ali su već posle stotinak metara odustali. Do vrha je, od mesta obustave uspona, ostalo oko kilometar trase, i nekih 45 minuta kretanja. Nije bilo uslova, niti je bilo uputno dalje se upuštati u ovolike rizike.
Izmorene i promrzle planinare, na Babinom dolu dočakala je i jedna neobična vest. I ove godine je barem neko uspeo da dođe do spmenika stradalim planinnarima, a to su petorica planinara iz Planinarskog društva “Bjelašnica” Sarajevo, koji su još u zoru krenuli ka vrhu Bjelašnice, izašli su, u polarnim uslovima, i na vrh i do spomenika, a o ovome je izvestio g. Kenan Arnautović. Nekako, petorica Sarajlija uhvatili su poslednju priliku, ako olujni uopšte bilo kakvu priliku pruža – da krenu na vrh. Poslednjim atomima snage, uspeli su da se odupru oluji i odaju počast sedmorici dečaka.
Za organizovanu grupu, u okviru zvaničnog dela manifestacije, polazak par sati kasnije u odnosu na petoricu Sarajlija, jedino je mogao dovesti do ovog dvostrukog ishoda – neizlaska na vrh Bjelašnice i osnaživanje odgovorosti, solidarnosti i mudrosti.
Ostatak vikenda, koji su planinari proveli u Sarajevu, nezaboravan je, lep, nostalgičan, kao i uvek kada se dođe u ovaj predivni grad. Sarajevo je grad u kome se sve odigrava istovremeno…to je grad prošlosti i grad budućnosti, grad u kome se susreću istorijske epohe, grad raznolikosti, grad topline. Raznolikost je ono što čini dušu Sarajeva i njegovu snagu. Sarajevo je i dovoljno veliki i sasvim mali grad, da se doživi i proživi istorija, da se laganom šetnjom pređe sa jednog na drugi kraj grada. U Sarajevu ćemo čuti mnogo jezika. Dobrota je svuda u Sarajevu.
Miroslav Dokman
Foto: Planinarsko društvo “Preslap” / Hrvatsko planinarsko društvo “Bjelašnica 1923” Sarajevo / Kenan Arnautović
