Opština Dimitrovgrad je počela da sređuje staro željuško groblje i prostor oko crkvice pored njega, rekao je za FAR predsednik opštine Vladica Dimitrov.
Crkva je posvećena Đurđicu, odnosno prenošenju moštiju Svetog Đorđa iz Nikomidije – današnji Izmit na severu Turske, u Lid – sadašnji Lod u Izraelu, u IV veku naše ere.
Prema narodnom običaju i crkvenom verovanju taj događaj se obeležava 16. novembra po Julijanskom kalendaru i slavi se kao Đurđic, a crkva na starom željuškom groblju je jedina u caribrodskom kraju, koja je posvećena tom ranohrišćanskom događaju.
Ponikla je neznano kad i neznano od koga uz staru Željušu ili selo Kalinovo i groblje pored nje. Koliko je tačno stara niko ne zna, pa o njenom nastanku možemo samo da nagađamo po nadgrobnim spomenicima oko nje, od kojih najstariji sačuvani nose datume iz hiljadu sedamsto i neke ili iz XVIII veka. Posle postepenog silaska Željušana u dolinu Nišave i Karakaševo, crkva je počela postepeno da propada, pa je početkom XX veka bila potpuno zapustela i iz nje je niklo veliko drvo.
Obnovljena je zahvaljujći izvesnom Milanu, koji je imao bolesno dete i koji je sanjao da će ono ozdraviti ako poseče to stablo i na tom mestu ponovo sagradi crkvu. Po priči sve se tako i dogodilo. Uz povik – „Drvoto pade“, dete je u samom jednom trenu ozdravilo i ustalo iz kreveta, a Milan je obnovio neveliku crkvu i na nju dodao i pripratu. Od daljeg urušavanja sačuvao ju je u najnovije vreme Zoran Stamenković, nekadašnji rukovodilac poslovnice AMSS-a u Dimitrovgradu.
Izletište i versko središte
Inspirisana time, ali i vođena željom da od tog izuzetno živopisnog mesta napravi mesto za odmor i izletiše i pri tom zanovi kult Đurđica u caribrodskoj okolini, opština Dimitrovgrad počela je sa sređivanjem starog željuškog groblja, crkvice na njemu i uređenjem krajolika oko njih.
Kako je za FAR rekao predsednik opštine Dimitrovgrad Vladica Dimitrov, najpre su „otvoreni“ stari nadgrobni spomenici, počišćen je teren oko njih, izgrađen takozvani cevasti propust za vodu, a do 16. novembra biće završen i mali senik. Tada će na tom mestu izaći sveštenik i vernici, preseći će se kolač i na taj način će se nagovestiti dalji radovi.
Napominjeno da je neposredno uz crkvicu i staro groblje neveliko jezerce i vodopad nad njim, koji su vrednost sami po sebi. Da bi sve ostalo kako jeste, a da postane pristupačano i dostupno svima, potrudiće se opštinska služba za urbanizam. Ona će izraditi projekat sa pojednostima, kojima će lepota, ušuškanost i istorijska vrednost tog mesta ostati u punoj harmoniji.
Taj deo će biti rađen sledeće godine i ući će u opštinski budžet, rekao je Vladica Dimitrov.
Pomoćnik predsednika opštine Žan Conević je pak naveo da je od skretanja za selo Grapu u dužini od oko 200 metara popravljen i izvaljan put do starog željuškog groblja i Đurđica i da je taj posao uradio „Komunalac“ u sklopu planiranih aktivnosti.
Crkva “Sveti Đorđe” u Željuši je 1984. godine proglašena za spomenik kulture.
S, Aleksić
Foto: iz albuma Žana Conevića
