Srpska pravoslavna crkva i vernici danas obeležavaju praznik Svetih Kirika i Julite. Sveti Kirik i Julita su majka i sin iz grada Ikonija u Maloj Aziji. Živeli su krajem III veka, kažu crkvene knjige.
Julita je bila plemićkog roda i rano je ostala bez muža sa svojim tek rođenim sinom Kirikom. Svoga sina Kirika je krstila odmah po rođenju, a kada mu je bilo tri godine, naučila ga je veri i molitvi.
Kada je car Dioklecijan naredio gonjenje hrišćana, u gradu Ikoniji, Julita se sa sinom sklonila u grad Selevkiju. Tamo je Julita uhvaćena i kao hrišćanka izvedena pred sudiju. Sudija je najpre ubio njenog sina Kirika, a posle mnogih muka i Julita je ubijena mačem 304. godine.
Mošti svetih mučenika Kirika i Julite do dana današnjega su čudotvorne. Jedan deo moštiju tih svetitelja čuvaju se u Ohridu.
U caribrodskom kraju Sveti Kirik i Julita se slave u Zabrđu u istoimenom manastiru iznad sela Smilovci. Ovoga puta praznik će zbog sitaucije sa koronavirusom proteći bez tradicionalnog narodnog sabora.
Hram je podignut početkom 18. veka na temeljima neke starije građevine, a 1839. godine je detaljno rekonstruisan. Tim radovima je rukovodio majstor Kola iz sela Boljev Dol.
Crkva je dekorisana odmah posle 1839. godine i bez sumnje su je izveli samokovski majstori. Prema bugarskoj istoričarki umetnosti E. Popovoj, ikonostas sa 15 ikona je delo samokovskog zografa Joana Nikolova Ikonopisca. Samo finansiranje celog zahvata, od izgradnje hrama, konaka, kupovine crkvenog nameštaja, pa do dekorisanja preuzeli su na sebe imućniji Smilovčani, piše austrijski putopisac, istoriograf i geograf Feliks Kanic.
I do danas je manastir Sveti Kirik i Julita jedna od većih i značajnih sakralnih građevina u dimitrovgradskoj opštini, a verski i narodni sabor u porti tog manasatira jedna od značajnijih dugovnih manifestacija, ne samo dimtrovgradske, nego i cele pirotske okoline.
Slobodan Aleksić
Foto: Stefan Pavić
