FAR prenosi tekst savetodavca Gorana Svetozarevića, PSSS “Pirot”
Stara planina je destinacija koja pruža više turističkih aktivnosti, pri čemu je seoski turizam osnova njene ponude, međutim, važno je dalje raditi na unapređenju i širenju ovog vida turizma i unapređenju ruralne ekonomije.
Osnova na kojoj počiva i na čemu se zasniva razvoj seoskog turizma su ruralna područja u kojima preovlađuju prirodno okruženje, seoski ambijent, odnosno mala naselja, zaseoci i izdvojena poljoprivredna gazdinstva. Karakteriše ih mali broj stanovnika sa dominantnim korišćenjem poljoprivrednog i šumskog zemljišta za život lokalnog stanovništva sa odgovarajućom društvenom strukturom, običajima i seoskim identitetom.
Ključni resurs za razvoj moderne i konkurentne poljoprivrede su mladi ljudi, prvenstveno zbog njihove spremnosti da investiraju u inoviranje sredstava za rad koje koriste i na taj način utiču na povećanje produktivnosti i profitabilnosti ove ekonomske grane. Zadržavanje mladih u ruralnim područjima i posledično smanjenje negativnog trenda migracije u gradove, predstavlja prioritetni cilj i sve veći izazov.
Mala i srednja poljoprivredna gazdinstva su nerentabilna, uglavnom zbog nemogućnosti za razvoj komercijalne poljoprivrede koju karakteriše specijalizacija u proizvodnji i velika konkurencija na tržištu. Rešenje bi bilo diverzifikacija poljoprivredne proizvodnje, odnosno, proširenje asortimana proizvoda. Potražnja za tradicionalnim proizvodima raste, tako da je prioritet, osim kvantiteta, podizati i kvalitet i raznovrsnost proizvoda. Tako tradicionalni proizvodi mogu postati značajan izvor zarade poljoprivrednim gazdinstvima i doprineti da mladi ostanu na selu.
Interesovanje za Staru planinu kao mesta za odmor i odlazak od svakodnevnog užurbanog načina života i gradske buke, raste iz godinu u godinu. Seoska naselja nisu samo mesta poljoprivredne proizvodnje već i mesta potrošnje, tako da mladi mogu ostvariti dodatni prihod i dugoročnu sigurnost u svom ekološki zdravom okruženju.
Novi pravilnici Ministarstva poljoprivrede omogućavaju proizvodnju i prodaju tradicionalnih proizvoda u okviru poljoprivrednih gazdinstava. Diverzifikacija poljoprivrednih gazdinstava i razvoj poslovanja ima za cilj povećanje stepena razvoja ekonomskih aktivnosti u ruralnim područjima, uz mogućnost stvaranja novih radnih mesta, što direktno uvećava prihod na gazdinstvu.
Vlasnici seoskih turističkih domaćinstava su glavni nosioci promocije seoskog turizma, ali pomoć pružaju i turističke agencije i turooperateri. Nastupanje na turističkim sajmovima i specijalizovanim skupovima kao i reklamni materijali sa simbolima domaćinstva ostavljaju veoma dobar utisak na turiste. Gostima pružaju kvalitetne usluge, stiču, obnavljaju i primenjuju znanje o potrebama, motivaciji i ponašanju turista i ostvaruju dugoročne i stabilne odnose sa zaposlenima i partnerima. Savet vlasnicima seoskih turističkih gazdinstava je i da brinu o životnoj sredini i posluju na društveno odgovornoj osnovi.
Manifestacioni turizam, posvećen negovanju tradicije, narodnih običaja i domaće radinosti (poput sajma peglane kobasice i festivala sira i kačkavalja u Pirotu, izložbe vina, rakije i tradicionalnih jela u Izvoru, Jagnjijade u Krupcu, festivala staroplaninskih jela u Temskoj, dani krompira u Dojkincima i dr.) može doneti višestruku koristi. Veliki doprinos razvoju Stare Planine daje i seoski i ruralni turizam u Rsovcima, Visočkoj Ržani, Jelovici, Dojkincima, Slavinji, Gostuši, Velikoj Lukanji i Toplom Dolu, Temskoj i mnogim drugim seoskim naseljima sa četrdesetak kategorisanih seoskih domaćinstava i stotinak ležajeva, kao i obiljem kulturno-istorijskih spomenika, crkava i manastira iz različitih vremenskih perioda nastanka.
Goran Svetozarević, PSSS, Pirot, dipl. inž.poljoprivrede
Foto: Stefan Pavić
