Pravoslavni vernici koji poštuju Julijanski kalendar obeležavaju dan Svetog Vasilija Velikog i dan Obrezanja Gospoda Isusa Hrista, odnosno “Stavljanja ovozemaljskog i ljudskog pečata na sina Božijeg”. Praznik je u narodu nazvan još Vasilica ili Vasuljica.
Prema crkvenim knjigama, Sveti Vasilije je rođen u Kapadokiji 329. godine, u vreme cara Konstantina. Bio je veliki monah i arhiepiskop. Izgradio je škole, narodne kuhinje, bolnice i sastavio monaška pravila, a liturgija nazvana po njegovom imenu služi se deset puta godišnje.
Zvali su ga pčelom Hristove crkve, koja vernicima nosi med i žaokom bode jeretike. Velikim znanjem i obrazovanjem ovaj svetac je zadužio pravoslavlje.
Praznik se zove i Mali Božić, zato što se u mnogim krajevima ponavljaju božićni rituali. Spaljuju se ostaci badnjaka, a ponegde se mesi poseban obredni hleb – vasilica, Mnoge porodice Svetog Vasiliju slave kao imendan ili krsnu slavu.
U narodu se veruje da danas treba izbegavati svađe, da se ne bi svađali cele godine. Prema predanju, Sveti Vasilije je dao torbu Romima i uputio ih u svet, pa zato ovaj praznik slave i mnogi pripadnici romske nacionalnosti.
U Srbiji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini, Makedoniji, ali i u Rusiji, Belorusiji, Ukrajini i drugim bivšim sovjetskim republikama 14. januar se proslavlja i kao Julijanska nova godina, u narodu poznatija kao Pravoslavna, Stara ili Srpska Nova godina.
P. Videnov
Foto: Vladimir Krojf Zahariev / Stefan Pavić
